Andaluzja. W krainie gór i oliwnych sadów.
Miasta wpisane w historię
Kordoba
Historia Kordoby jest odzwierciedleniem dziejów tych ziem – osada iberyjska, później kartagińskie miasteczko, stolica rzymskiej
prowincji, by za czasów arabskich, w X wieku stać się największym miastem w basenie Morza Śródziemnego
i stolicą kalifatu arabskiego.
Zamieszkiwało je w szczytowym momencie ok. miliona mieszkańców, co w tamtych czasach było liczbą astronomiczną, a bogactwo miasta przekładało
się na jego rozkwit, życie naukowe i artystyczne. Kwitła w nim sztuka, medycyna, matematyka, filozofia i poezja, zaś teologowie
trzech religii zgłębiali swoje księgi.
Gdy w środkowej, średniowiecznej Europie mycie uważano za przyczynę chorób, a umiejętność czytania była obca nawet ludziom wysokiego stanu,
w Kordobie było 300 publicznych łaźni, 50 szpitali, 20 publicznych bibliotek, 80 szkół i 17 wyższych uczelni, a biblioteka Al-Hakama posiadała
ok. 400 000 tomów, czyli więcej, niż na całym pozostałym obszarze kontynentu razem. Czas świetności Kordoby trwał 300 lat, a jej
kres położyły wewnętrzne walki o władzę, rozpad kalifatu na mniejsze państewka i ostatecznie jego podbój przez chrześcijan z północy na początku XIII wieku.
Najwspanialszym zabytkiem miasta jest Wielki Meczet zwany La Mezquita. Wybudowany pod koniec VIII wieku, później trzykrotnie rozbudowywany,
czego ślady widzimy spacerując po ponad dwuhektarowym wnętrzu wśród labiryntu ponad pół tysiąca kolumn, jest jednym z najwspanialszych meczetów
na świecie. Po podboju Kordoby, na początku XIII wieku, Ferdynand, król Kastylii przekształcił meczet na kościół katolicki wydzielając
w jednej z jego części kaplicę, zaś ponad 200 lat później, na początku XVI wieku, za złoto konkwistadorów wybudowano w centralnej części katedrę
renesansową, dość umiejętnie łącząc ją z muzułmańską całością.
Przed meczetem znajduje się dziedziniec, wieża będąca kiedyś minaretem, a wszystko otoczone jest pięknym murem.
Szczegóły dotyczące zwiedzania znajdziesz
tutaj.
Kordoba, to również:
- Alkazar – zespół fortyfikacji z czasów panowania arabskiego, przebudowywany później przez królów hiszpańskich.
- Puente Romano – 16 łukowy most nad Gwadalkiwirem, zbudowany za czasów rzymskich, mimo, że wielokrotnie przebudowywany, zachował pierwotny kształt.
- Pięknie zachowane mury obronne górujące nad rzeką.
- Klimatyczne, wąskie uliczki, którymi można krążyć zaglądając w podwórka, jakby żywcem przeniesione z czasów Maurów.
- Kilka innych pałaców i kościołów, w tym pochodzący z XII wieku Santa Marina – najstarszy kościół w Kordobie.
- I wiele, wiele innych.
Sewilla
To siedmiuset tysięczne miasto, stolica Andaluzji, przez wieki pozostawało w cieniu innych. Dopiero w XI wieku, kiedy władcy państwa muzułmańskiego
przenieśli tu swoją stolicę, nastąpił szybki jego rozwój. Dwieście lat później miasto zajęli chrześcijanie, rozbudowując go i podtrzymując
jego świetność, a w dobie wielkich odkryć i eksploracji Ameryki [XIV-XV w.] stanowiło bazę wypadową hiszpańskich odkrywców i port, do którego
zwożono skarby złupione w koloniach. Wspaniały czas Sewilli trwał do końca XVII wieku, kiedy to epidemia dżumy wyludniła miasto, a zamulenie
rzeki Gwadalkiwir spowodowało, że centrum handlu z koloniami został Kadyks.
Dziś stolica regionu, to piękne, nowoczesne miasto, do którego ściągają turyści spragnieni kontaktu z jej tysiącletnimi zabytkami.
Dwóch miejsc nie sposób pominąć. To największa katedra gotycka na świecie oraz pałac królewski zbudowany przez muzułmanów, a rozbudowywany przez władców hiszpańskich.
Katedrę Najświętszej Marii Panny budowano przez 100 lat, a jej ukończenie datuje się na rok 1506. Wybudowana na miejscu istniejącego tu meczetu,
z wykorzystaniem prawie stumetrowego minaretu na dzwonnicę katedry, imponuje swymi rozmiarami oraz wspaniałym wnętrzem. Piękne prezbiterium rzeźbione
w dębie w którym zasiadać może ponad 100 osób, ołtarz główny o wysokości 27 m, kaplica królewska z prochami zdobywcy Sewilli – Ferdynanda, oblegany
przez zwiedzających grób Kolumba oraz jego syna, olbrzymia srebrna monstrancja i szereg kaplic, w tym czerwona, z wielkim krucyfiksem z początku XVII wieku,
jednym z najcenniejszych zabytków w świątyni - to wszystko wzbudza podziw
i szacunek dla dawnych mistrzów.
Alkazar, to arabski pałac, czasem ufortyfikowany, zbudowany zazwyczaj w centrum miasta, z zabudowaniami usytuowanymi wokół dziedzińca z portykami.
I taki jest też Alkazar w Sewilli. Wybudowany na początku XI wieku, rozbudowywany przez kolejne pięćset lat zachwyca swym pięknem: wspaniałą arabską
ornamentyką, licznymi dziedzińcami i salami oraz rozległymi ogrodami, a wszystko to otoczone murem, który kiedyś ukrywał zapewne tajemnice haremu.
To tutaj Rahman III ogłosił się kalifem, czyli następcą Mahometa, to w jednej z tych sal Krzysztof Kolumb zdawał relacje ze swej wyprawy, a Ferdynand
Magellan zabiegał o królewskie wsparcie dla swej dookoła ziemskiej podróży. Dziś po uiszczeniu 11,50 euro możemy zanurzyć się w atmosferę tych czasów
i odpocząć w królewskich ogrodach. O szczegółach przeczytamy tutaj.
Sewilla, to także:
- Torre del Oro (Złota Wieża) z XIII wieku jedna ze 166 w systemie obronnym Maurów, potem przebudowana. To w niej składowano skarby rozładowane z hiszpańskich karawel, przybywających zza oceanu.
- Główne Archiwum Indii zawierające ponad 80 mln stron dokumentów dotyczących hiszpańskiej aktywności w jej koloniach.
- Królewska Fabryka Cygar, w której pracowała bohaterka opery Carmen.
- Plac Hiszpański - zbudowany w latach 20. XX wieku na światową wystawę gospodarczą, na podstawie projektu sewillskiego architekta Aníbala Gonzálesa. To półkolisty plac z jednej strony zamknięty pałacem, którego środkowa fasada zbudowana została w stylu barokowym, pozostała zaś część budynku w stylu renesansowym. Na narożnikach zbudowane dwie wieże, zaś w centrum placu znajduje się piękna fontanna.
- I wiele, wiele innych.
Malaga
Malaga jest jednym z najstarszych europejskich miast. Jego początki, to VII w. p.n.e., kiedy to Fenicjanie zakładali swe faktorie
handlowe na zachodnich wybrzeżach Morza Śródziemnego. Późniejsze losy miasta są charakterystyczne dla miast południowej Iberii,
z tą różnicą, że było ono pod panowaniem muzułmanów przez osiem wieków, aż do ostatecznego upadku ich królestwa na półwyspie
pod koniec XV wieku. Ten czas to wielki rozkwit miasta. Malaga otoczona murami,
z wieloma przedmieściami, była wówczas najważniejszym
portem na południowym wybrzeżu dzisiejszej Hiszpanii, centrum szkutnictwa i handlu z Afryką. Dziś miasto tętni życiem: moda na Hiszpanię
i wspaniałe warunki klimatyczne na Costa del Sol napędzają turystów, port morski, rybołówstwo i rozwinięty przemysł zapewniają byt tutejszym mieszkańcom.
Nad portem Malagi góruje wzniesienie, które od tysięcy lat miało charakter obronny. Kolejni "posiadacze" miasta czynili starania,
by uczynić go nie do zdobycia, służyło również za wskazówkę dla ówczesnych żeglarzy. Tak powstał zamek Gibralfaro – "góra z latarnią morską",
który wraz z znajdującą się u jego podnóża twierdzą Alcazaba, otoczony jedną linią murów stanowił fortecę strzegącą miasto.
Sam zamek pełnił swą rolę militarną aż do 1925 roku, a dziś stanowi atrakcję turystyczną i punkt widokowy. W budynku prochowni utworzono
skromne muzeum prezentujące dawne mundury wojskowe, broń z dawnych czasów oraz narzędzia nawigacyjne sprzed 200 lat. Mury obronne znajdują się w bardzo
dobrym stanie, zaś przy dobrej widoczności można stąd ponoć wypatrzyć afrykańskie góry Atlas.
W Maladze możemy zobaczyć również:
- Muzeum Sztuk Pięknych - dom, w którym urodził się Pablo Picasso.
- Teatr Rzymski, powstały w I wieku p.n.e. podczas panowania Augusta.
- Liczne wiekowe kościoły, w tym olbrzymią katedrę.
- Targ rybny, który pozostawia niezatarte wrażenia zapachowe :)
Grenada
Gdy w 1236 roku upada Kordoba, a wkrótce potem Sewilla, posiadłości arabskie kurczą się, zaś największym miastem na terenie Al-Andalus zostaje Grenada.
Ona też pełni rolę stolicy emiratu przez prawie trzy wieki, aż do ostatecznego końca arabskiego państwa w 1492 roku.
Pozostająca dotąd w cieniu Kordoby i Sewilli, stała się dla mieszkańców tych miast miejscem ucieczki i ratunku,
a napływ ludności i nowa rola miasta przyczyniły się do jego rozkwitu i bogactwa.
Z tego okresu pochodzi Alhambra – wspaniały zespół warowno-pałacowy emirów rządzących państwem Maurów oraz Ogrody Rajskich Rozkoszy
[Generalife] – kompleks ogrodów wraz z letnim pałacem, w którym emir mógł odpocząć od trudów rządzenia. Szereg pięknie zdobionych
sal pałacowych, dziedzińców z podcieniami, wiele uroczych zakątków
z płynącą wodą, balkony, z których roztaczają się widoki na miasto
i dalej - życie rządzących może być przyjemne.
Po zajęciu Grenady kompleks pałacowy był dalej rozbudowywany, m.in. król Karol V w szesnastym wieku zbudował za pieniądze z podatków nałożonych
na Arabów monumentalny pałac, będący symbolem zwycięstwa chrześcijaństwa,
a w którym obecnie znajduje się muzeum przechowujące znaleziska
archeologiczne związane z Alhambrą.
Z późniejszego okresu pochodzi ogromna gotycko-renesansowa katedra pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny od Wcielenia.
Budowana przez 200 lat, przez kilku architektów, jest jednym z symboli Grenady i miejscem, dokąd ciągną turyści. Tu znajdują się groby ostatecznych
pogromców Arabów: Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda II, ich insygnia oraz wiele innych, cennych dzieł sztuki.
Wytrwali mogą obejrzeć również szereg kościołów i pałaców pochodzących z czasów chrześcijańskich, stare miasto
z uroczymi kamienicami, przesiąknięte mauretańskim klimatem.
Uwaga: Bilety do Alhambry należy kupować wcześniej internetowo, najlepiej z dużym wyprzedzeniem, gdyż do zakupu na miejscu
jest tylko niewielka ich pula, stąd chętni, a mało przewidujący odchodzą zawiedzeni.
Fotografie Alhambry prezentujemy dzięki grzeczności p. Ireneusza Szewca.
I wiele innych miast południa Hiszpanii, choćby wspomniany Kadyks - najstarsza osada założona przez Fenicjan.
One wszystkie też czekają na swoją opowieść.
I. Iberowie, Maurowie i inni, czyli początek opowieści
II. Krajobrazy Andaluzji - z okien samochodu i nie tylko
IV. Andaluzyjskie impresje
